געזינדיגט

געזינדיגט

מעשה-שהיא-כך-היא....

משה בער.. ריפען ריפט מען אים בערעל- איז אינזער בערעל א יונגער־מאַן: נישט קיין מיאוס'ר , נישט קיין שיינער, שיינע לאנגע געקראזליטע פאוית "פאוית אויף די אויר נאר ביים ארבייט" א נאז ממש ווי געמאסטען אויף זיין איידעל פונים, אין א שיין קליין שווארץ בערדעלע.. אין דאס "קליין בערדעלע" פלעגט מען זאגען לויפט אין די משפחה אז זיין זיידע ביי די שמנים האט געהאט א "קליין ווייס בערדעל" אין נישט חלילה אז מע טשעפעט דאס בארד.. אין א קאפ אויף די פלייצע אן אבן-טוב, א מציאה, בלעטער גמרה אויף אויסווענדיק, א בעל-שס", אין א כתבא-רבא" אין שיל אייביג מיט א חמוש א רמב'ם א גמרא צו א רשי', א פיינע ינגער-מאן"! אן אייניקעל פין אן אייניקעל פין דוד המלך,, וואס זאל איך אייך זאגען" נא!! א!" אזא וואס יעדער ווינטשט זיך צו האבן פאר אן איידם!! פיין צו די ווייב.. האט צוויי מאל א טאג א שיר מיטן רב אליין, אין א בן אחר בן "הכלל צו גאט אין צו לייט!!

אבער ויהי הוים פארנדיג אהיים פין ארבייט: איז בערעל דארך געפארען איינע פין די טינקעלע גאסען ווי מעטשען זיכען" אין טרעפען" אין טויען אמווערדיגע זאכען" אין אזי פארנדיק: איז דער שטן געקימען אין אריין גערוימט א סוד פאר בערעלען,, אבער בערעל האט זיך אזי שנעל נישט געבראכען, אפילו אינזער טיכטיגען שטן האט מיט בערעל קיין גרינגע ארבייט נישט געהאט.. יא!! ניין!! פאר-וואס!! עס איז דאך הארב!! ניין איך טו דאס נישט!! אבער אזוי "א מענשט איז נאר א מענטש" אין ווער קען גובר זיין אויף דער אלטער כיטרע שטן!! וואס האט אפילו "דוד המלך" געכאפט אין א צייט פין נויט.... איז אינזער בערעל ליידער דארכגעפאלען.. אין בערעל האט געוויסט פינעם גמרא: ילך במקום שאין מקירה- גיי אין זינדיג- אין קיינער דארף דערפין נישט וויסען....

אבער נישט יעדער האט מזל!! אין אזוי אינזער בערעל, וואס איז אין די הינזיכטען נישט געווען אזי באַקאַנט ווי רוב היינטיקע אידען איז מה-עשה-הקב'ה: די פאליצאיי האט אים געכאפט: אין הקול יצא, די גאנצע שטאט האט זיך איבערקעדרייט,, קינד-אין-קייט,, געהערט?!! ניין?! בערעל! נא! וואס!! וואס",, רעד",, דערצייל!! נא!! וואס א חילק... מע'האט אים געכאפט אין שמוציקע פלעצער!! "טאקע.. הא!! בערעל" איך האב נישט ליב צו רעדען,, זאגט איינער-צום-צווייטער.. אבער עס איז נישט דאס ערשטע מאל!! אין א שעה נאך די מעשה,, איז שוין דא מענשען וואס שווערען, אין ווייסען פאר א פאקט" אז אין ישראל, אין,, אין כינא האט ער גאר קינדער.... אין דער עלום שלינגט דאס גיט שטיקעל לשן הרע.. ווי אן גראב הינגעריגע ינגעל..
אין דערנאך קימען צו גיין מבינם וואס האבן אלע'מאל געהאלטען אז עפעס איז מיט אים, איך האט אלע'מאל געוויסט אז ער איז יענער סוחר!! וואס דארפסטו מער גיב א קיק אויף זיין בארד!! צווי-אין-דרייסיק אין א בארד ווי ביי די אכצען נא!! איז נא וואס דארפסט מער!!
הכלל עס איז געווען יום-טוב אין דער וואכען דער עולם איז געלאפען אין די מקוה'ס מענטשען וואס זענען אין זייער לעבען אין קיין מקוה געווען.. זענען פלוצלים געווארען בל תשבות אין מע' לויפט אין מקוה..
אין מען צונעמט דעם בערעלען. אים מיט זיין גאנצע משפחה.. מע' טיט זיין ווייב אויס אדם נאקעט!! אין מע' לייגט איר אויפען טיש.. "ממש" נא!! א רחמונת" א פיין פרוי!! איך בין דאך אלע יארן געווען א שכן מיט איר" יעדער שוינט איר נעבעך "מע מאכט הספדים" א מאמע פין קינדער!! אין קיינער פארשטייט נישט בערעל זי איז דאך א שיין פרוי!! שיין? רויפט זיך אן א צווייטער זי איז "הערליך" אין בשעת'ן זאגען ריקט זיך טיפער אריין אין בור אז מע' זאל נישט באמערקען זיין מחשבה זרות.. אין חיים ווייסט שוין אז מע רעט שוין פין א גט" א גט גוואַלד געשריגן שרייט שמעלקע מיט עגמת-נפש " אין איך האב געהערט רויפט זיך אן הערשל אז מע' האט זיין פאטער אריין געפירט אין שפטאל אין בשעת מעשה קראצט די אייער" דער עלום איז בייז מע' לויפט ארוים די מקוה יעדער פילט זיך באוועלט" מע' פילט זיך נאקעט" אזו צו'באוועלען דעם עלום??

אן אנאיטערע'סאנטע זאך האט פאסירט אין מקוה!! איינער האט גאר געטרייט: דן לכף זכית זיין בערעל!! אז למעשה האט ער גארנישט געטוין, מע' האט דאך אים געכאפט נאך איידער עס טאן,, אין ער האט נאר געוואלט" "אין מחשבה אין הקבו'ה מצרף למעשה" נאך דאס האט אויס'געפעלט פארן היציגען עלום.. וואס!! וואס?? זייט ווען ביסטו א מאמר לדעת!! זייט ווען קענסטו פסוקים?? וואס ווייסטו? ווער ביסטו?? אין אז דער מקוה איד מישט זיך ווען נישט אריין וואלט מען יענעם נאקטער'הייט ארויס'געפארפען פין מקוה...

אין גוטע מענטשען האבן זיכער געמאכט אז זיין ווייב ווייסט דערפין
אין בערעל? נעבעך לויפט צו רבנים, פוסקים, ראש ישבוה'ת, מגיד שורים, מלמדים, אין צו ערליכע אידען, טעלעפֿאָנירט אידען פין ישראל, אין וויינט" אין בעט א תּיקון" וויינט ביטערלעך ביים דאווענען!! אין ביי סלח לנו שטייט אין זיפעצט א לענגערע צייט" קלאפט על חטא אפילו ביי שמע קולנו,, מאכט תּענית'ם" אפולי זיין רבי האט געזאגט אז נאר מאנטאג אין דארנשטיג זאל ער פאסטן.. אבער בערעל מיינט דאס נעבעך אמת'דיק" אין טיט לפנום-משרת-הדין,, לערענט דריי עקסטערע שעה א טאג!! אין לערענט אן א שיר מסור ספרים.. גייט אין מקוה צופרי! אין באנאכט! זאגט הלל" יעדען טאג. אין ווען עס איז ווען ווינטער איז גלויבט מיר אז ער וואלט זיך געשלאגען מיט די שניי..

איז אויבן אין הימל!! האט זיך הימל אין ערד איבער'געדרייט" דאס האט געמאכט "א רעש" מלאכים זענען געלאפען.. די אבות הקדשים האבן פארפריט.. אניזערע אִמּות האבען געוויינט...משה דער פאסטך האט געשריבען פסוקים: אין געבעטען: והוא רחום... אין אינזער קעניג דוד האט זיך געפארפען מיטען פידל. אין זיין זין שלמה האט געזינגען שיר השירם..

אין דער אלמעכטיגער דער רחם-וחנון האט געזאגט סלחתי מחול..

אבער דא אויף דער וועלט איז דאס פלעק געבליבען אויף אייביג ווען תּשובֿה וואס תּשובֿה וואס האקסטו אין קאפ אינזערע ידעלעך האבען נישט ליב א זינדגער מענטש!!.. "בין-אדם-לחבירו" מאכען יענעם דאס טויט.. פֿאַרשעמען,"חרפּה אין בושה" בארעדן! שלאגען! צו'ברעכען גלעזער! צו'פליקען הויטען,רעקלעך,אין שטריימאל'ך! קינאה!שׂינאה! גליסטען! באוועלען! אופ'רעדען שדיכום! באגאנבענען! ארויס'פארפען פין שיל! מאסערען! רייסען דירה געלט! ארויס'לייגען פין ביזנע'ס! נא!! מימלא!!
אבער בין-אדם-למקום" יא גאט קען אים מוחל זיין... אבער נישט אינזערע היינטיגע פאלג, מיר קענען אין מיר ווילען א זינדיקן מענטש נישט קענען.. אין אויף דורו דורות ווען איינער זעט בערעלען איז ער מחויב אין ער דארף זעכער מאכען אז זיין שכן ווייסט אין פארשטייט די גאנצע מעשה מתחילה עד סוף אין חס-ושלום אז איינער זאל מיינען אז בערעל איז א פיינער יונגער־מאַן

דער בדייט פין א גנב

גנבים!! גנבים!! וואס איז א גנב,, אין ווער איז א גנב,, איז א איד א גנב?? קען א איד זיין א גנב??

יא א איד קען זיין א גנב, נא!! איז פארוואס הערט מען קיינמאל נישט שרייען אויף א איד כאפטס'עם.. אין פאר'וואס זעיט מען נישט קיין איד לויפען אין די גאס מיט א טאשקע, וואס ער האט נאר וואס ארויס'געריסען פין אן עלטערע פרוי, איך האב דאס נאך נישט געזען.. קאן זיין אז איר האט יא אמאל געזען. ווי א איד מיט א לאנגע בארד לויפט, כאפט זיך אן דער הויט, אין לויפט ווען הינדערטע שליסליך קלאפען אין קלינגען ביי אים אין טאש, וואס בכלל פארשטיי איך נישט פאר וואס ביי אינז ידען ווי מער שליסלך די האסט אלס מער וויכטיג ביסטו, האט איר שוין א אמאל געזען א וויכטיגע איד?? גייט אריין אין שיל- ווילט איר וויסען ווער איז א קנאקער!! הערט אין קיקט וועט איר זען דער וואס די הויזען וועגט אראפ.. מיז האבען א פאסיק, אין שלעגערס,, אין ווען ער גייט קליגט אין קלאבט, אין פין זיינע הויזן הערט זיך א געזאנג ווי ביי א הכנסות ספר תורה, אין גיט א קיק וועט איר זען אז ער האט אלע מינע שליסלך.. גרויסע, קליינע, גראבע, דארע, זילבענע, גאלדענע, אין שווארצע... אסך האבען זיך שוין געמיטשעט אויף די שאילה איך מיין אז אויף די תריץ,, וועט מען מיזען ווארטען אויף משיח!!!.....

אבער ניין!! א איד איז נישט קיין בילגע גנב,, אין נאך אלעמען איז דאך גלאט א ייד קיין גנב נישט, דאס הייסט.. אז אפילו די וועסט גיין אין זיכען איז טרעפען א איד א גנב.. אבער ניט אזא גנב וואס זאל קריכען דורך א פענסטער,, אדער גיין מיט א גאן- דיין געלד אדער לעבען!!.. דרייען, אויסדרייען, אריינדרייען, פארדרייען, אריינ'נארען, אפנארען, דאס מהיכא תיתי: ווי שטייט אין פסוק? אִם שׁלָשׁ אֵלה לא יַעשׂה - טאמער די מאכסט נישט קיין דריי.. איז: ויצְאָה חִנם אֵין כסף.. אבער נישט קריכען יענעם אים קעשענע? אין איך רעד דא פין א נארמאלער באזעצענער איד!! נישט פין אן אלטען בחור אדער גאר א גריש, א געגעטער, הא!! א גאריש איז דען א מענטש? גייט מיט א שמאציגע קאפעל, לעבט אליין, הערט נישט קינדער וויינען, צאלט נישט שווערע געלטער רענט, עסט יעדען טאג אין אנדערע רעסטאראנט, גייט ווי ער וויל, ווען ער וויל, מאכט אין טיט וואס ער וויל!! דאס איז א לעבען?? נא אזא איינער ממילא... אבער א איד א נאמאלער מענטש וואס האט א ווייב אין ווייסט נישט וויפיל קינדער ער האט!! פארדינט ברויט אויף הויזען, צאלט הויך רענט, קען נישט צאלען די באטשער, די באנק די רשעים נעמט אוועק זיין קאר, הויז, האט א ווייסע בארד, אין האט צוטוין מיט דאס הארץ ביי די פינף-אין-דרייסיג,, די קינדער שיקט אהיים מען פין חדר!! די ווייב ווינט אז אלע קינדער דאפען האבען ניי שיך!! נייע קליידער פאר די קינדער פאר פסח, שבעות, סוכת, אין ל"ג בעומר, חנוכה געלט, פורים געלט,מקוה געלט....אזא איינער אפולי ער גנבעט שוין יא... איז ער אבער פארט נישט קיין גנב.... איר ווינדערט זיך?? הא.... איז לאמיר דא באטראכטען די התרים פין גאנבענען....

כלל גדול.. פין א גוי! איז נישט נאר מע מעג, עס איז גאר א מצוה!! אין דאס אז דער גוישער געריכט פארשטייט דאס נישט.. אין האלטען אין איין שיקען אידען אין חד גדיה- איז נא! גיי אין זיי מסבר פאר א גוישע דשאדזש? גיי ווייז אים אויף שווארץ אין ווייס אז פין א גוי מעג מען? וועט ער דען פארשטיין דעם ר' עקיבה עיגר וואס פאסקענט קלאר אז פין א גוי מעג מען?!! ניין.. אבער ווען משיח וועט קימען אדער נאכען טויט פין דעם דשאדזש וועט אים גאט מישפעטען!! אין דער איד דער כלומישען גנב אויף די וועלט,, וועט גאר לאכען אויף יענע וועלט..

איז טאמער דאפסטו שטארק דאס געלט אדער א שיין זיגער איז דאך נישט קיין שאליה אז מע מעג. אפילו פין א איד מיט א בארד אין פאוית... עס איז דאך א אפענע קל-וחמור: מאדך מיין זייגער וואס איז מיין,, אין נישט דיין!! דארפסטו מיר געבען,, דיין!! וואס איז יא דיין!! אל אחת כמו וכמו אז די מיסט דאס געבען פאר מיר... פין א פרייע איד!! אדער איינער וואס האלט פין די מדינה!! איז אפילו די דארפסט נישט מעגסטו עס איז דא וואס זאגען אז פין א פרייע איד דאס הייסט: א אידשער גוי.. צו א גוישער איד.. איז א דאבעלטע מצוה.. אין טאמער יענער דארף עס, איז אז ער דארף עס! זאל ער צאלען!! איז מעג מען ארויסרייסען וויפיל געלט מע'קאן... אין פין א ליטוואק?? אוואדי אין א אוואדי.. זיי האלטן דאך נישט פין קיין חסדישע מוסר-ספרים, אין לאכט פין אלע רבנים, אין פין זייערט אפונע מופתים: אז איך האב א מאל פארציילט פאר א ליטוואק,, אז ממש בע'פאר מען האט געמישפעט הערשל אויברלענדער!! האט אים דער רבי געגעבען א קמיא"! "נא!! האקט מיר דער ליטוואק איבער.. מיט א מאדענע שמייכעל' האט דאס געהאלפען?? זיצט ער??יע".. יא" זאג איך,, אמת ער זיצט, אבער אז מען האט דערנאך געפרעגט די רבי מא-הי! האט די רבי געוויזען אויף זיין בארד אין ווען זיינע אויגען פארען ארויף אין אראפ,, אבער דער ליטוואק פארשטייט נישט,, אין שטייט אין קיקט אויף מיר ווי איך בין פין די לבנה ארויפגעפאלען! ווער איך אין כאס" אין זאג אים.. אין איך טריי אים מסבר צו-זיין....""אבער זיין בארד האט מען נישט אפגעשניטען"!! נא"!! עה" גיי רעד צום דופן...

אין טאמער יענער ווייסט נישט, איז דאך אבגערעט אז מע מעג,, וואס איך וועל אים גיין זאגען ר' איד איר האט מיר צוריק געגעבען צוסך געלד? וואס בין איך משיגע? אדער אז מע קאן באשלידיגען א גוי ווייל וועלעכע גוי איז נישט קיין גנב אין דער איד האלט בשיטע אז דער גוי האט דאס גענימען עס קען נאך ארויס קימען א מצוה ווייל אס דער

איז טאמער טראכסטו אז ווען איך וועל האבן וועל איך אים צוריק צאלען איז דאך זיכער

אין אז טאמער ווילסטו זיך ריינוואשען פינעם גנבה?? איז בארעד יענעם!! יא! בארעדען א איד נאכען באגאנבענען אים.. איז א מארדיגע עצה, אין עס מיז זיין נאר זאכען וואס איז נישט אמת,, ער איז א גנב, א חזיר, א בעל עבירה, ממש א כפר, איך האב אים אליין געזען גיין אין פלעצער וואס דאס האר פין קאפ וועט זיך דיר אויפשטעלען, אין זיין ווייב נעבעך,, שלאגט איר דריי מאל א טאג.

אין אויך א כלל פין די שטאט סעקשאן 8 מעדיקעט פאטסטעמס ווייל פאר וועם האט גאט געגעבען די אלע פרגרעמס אז נישט פאר אינז אידען

א מוסד איז דאך אבג'ערעט אז, אי!! די מעגעטס גאנבענען פאר די מוסדות.. אין, אי!! די מעגסט באגאנבענען די מוסדות

מיין בריוו

שלום צו אייך
איך שרייבֿ א בריוו צי מיר, יא!!' צי מיר אַליין, יעדער שׁרייבט בריווען, איינער צי זיין טַאטע׳ אדער צי זיין מַאמע׳, אין עס
איז דא מענטשעןֿ וואס שׁרייבען אַפילו צו גאט, יא" אַן אפענע בּריוו צו השמ־יתברך,
אין ווי מען לייגט דאס בּריוו!! ? וָוָאס הייסט!., מען פארט קיין ישׂראל אין מען לייגט עס אַריין אין כּותל אין הייליגעןֿ וואנט...
נא!" אז מען אִיז שׁוין ממילא אִין ישׂראל, גיט מען שׁוין אַ גיי צי צים מארת-המַאכפּלה, קברֿ-רחל,
קודשׁ-בּארנה, אראם-נהרם, אדער גאר פּאדן-אראם" אין ווען מען ווייס'ט ווען ווי לבן! אדער גאר תרח! ריהט וואלט מען דאָך אוואדי געגאנגען. אִיז פאר וואס באדארף איך שרייבן, אין פליען קיין ישראל, אדער ווען איך שרייב צי מיין פאטער, וועל איך דארפען גיין צים פאסט אין קויפען א סטעמפ אין לעקען דאס סטעמפ וואס לעקען א סטעמפ קען חלילה אריין גיין אין א אסיר פין טויזנטע לאו'ן
שרייב איך צי מיר, איך בין דא, איך זיץ דא, ענדיג איך דאס בריוו, אין איך געב דאס גלייך פאר מיר,
אין פוטר אן עסוק.
אלי הדברים: דאס איז מיין מיין בריוו....
יא איך האב חותנה געהאט!, צי איך בין משיגע? פרעגט איר? אין אז יעקב האט געדינט לבן פערצן יאר פאר רחל? איז ער מישגע, איך פאר גלייך מיך נישט צי יעקב, אין גלייב מיר מיין וויב איז קיין רחל נישט,
אין פאר א שיין'קייט ווי רחל, ווי ד'גמארא זאגט אז אין ד'שטרקסטע טינקיל'קייט, מיט רחל" האסט די קיין ליכט געדארפט.. איר שיין איז געווען שטארקער ווי די זין, נא" ממילא פאר רחל, פאר ד'נאמען אליין "רחל', וואלט איך אפילו מיין געלט וואס איך פאנטעזיר צי האבען, אוועגעגעבען.
נא, פאר וואס האב איך עס געטען? קודם דארף'מען וויסען אין פארשטיין, האט יעקב מער ליב געהאט זיין רחל ווי איך מיין ציפי? וועט א בן תורה גלייך זאגן- אוודא יא!!,
נא: אויב אזי! פאר וואס איז ער געווען אזי ביזי ארום לופען, ממילא לאה- נא מהיכא-תיתי: פארשטיי איך, לבן אינזער זיידע: הארמי- דער דריי קאפ.., האט'ך אים גיט אריינגענארט, האט ער קיין ברירה נישט געהאט, אבער וואס איז ד'תריץ אויף בלהה!, די האסט נישט ליב לאה, פיין: גיי צי רחל, זי איז דאך יא שיין, זאגען אז רחל איז אויך נישט אזי שיין? רשי" זאגט דאך: מי שלא ראה.. ווער עס האט נישט געזען רחל, דער האט שיינקייט אין זיין לעבען נישט געזען, נא" אז רשי" "אליין" זאגט עס, איז זי זעכער געווען א יפה, איי וועסטו פרעגען האט איר רשי" דען געזען?
אין דעס אז בלעם'ס אייזל האט גערעט דאס איז פאר דיר נישט קיין קישא.
איז פיין, רחל איז יא געווען שיין, פארשטיי איך נישט פאר וואס האט ער גע'דארפט לויפען צו בלהה? דארף מען טראכטען אז אפילו ער איז געווען א איש אלקים וואס ער איז געשלאפען אויף די שטיינער,ווי אין פוסק שטייט: וישׂם מראשׂתיו "וישׁכּב" מאכט רשי- ער איז געקימען אויף א שטיין.... אין ווייטער זאגט דער פוסק ויחלם והנה "מצב" וראשׁו "מגיע" מאכט רשי- ער איז געווען הארט ווי א שטיין.... אין דער פוסק ענדיגעט: "וייקץ יעקב" טייטשט אונקלוס - ער איז אויפגעשטיינען נאס... אבער ער איז דאך געווען א בשׂר ודם, אין ווען מען מאז'שׁ, מאז'שׁ מען. איז פארשטייען מיר דאס גאנצע גשעפט מיט בלהה. אבער זלפה? זלפה נאך אויך, רחל, לאה, בלהה, זלפה, ווען האט ער געהאט צייט פאר א קאווא.?
קודם קען מען פין דאנענט ארויס נעמען אז פיינט האבן א ווייב איז ניט עק וועלט.
אבער דאס פארשטיי איך נישט, פאר וואס מעג איך אויף א שיין מיידל אפילו נישט קיקען, לאמיר זאגן איך גיי מיר שיין שפארצירן אויף א קליין געסעלע, ווי למשל "סאטמאר דרייו" אין איך זע א שיין, זיס, איידל, ידיש מיידעלע, ממילא צי גיין צי איר אין רעדען איז אויס געשלאסן, איי' ווי האט אנזער פאטער יעקב געטרפן רחל, אדער רבקה וואס אליעזר האט געטראפן פאר יצחק . יעקב האט געזען רחל ביים ברין אין ער האט די אויגען אויף איר געלייגט ווי אין פוסק שטייט "וישׂא את עיניו וירא" אין ווייטער זאגט דער פוסק "וימלה" צי טייטשען אז ער האט איר אנגעפילט פאר די חותנה, נא קען מען אזינס זאגן, איי וימלה? תיקא!!.
קען זיין אז נאר ביי א ברין מעג מען, ווי מיר זען אויך ביי אליעזר ווען ער האט געטראפן רבקה.
אבער איך האלט אז אמאל איז א ברין געווען א ראמאנטישע פלאטץ,
אזי ווי היינט א שיין רעסטראנט, אין אזי ווי פאר די קריג אין קראקא, אינטער די בריק,
אין יא מען מעג זיך לערנען פין אנזערע פאטער'ס אז א מאן מעג זיין ראמאנטיש.
נא אינזערע הייליגע פאטערס האבן א סאך זאכען געטאן וואס פאר אינז איז היינט פארבאטן,
ווי אין פוסק שטייט: ויאהב יצחק את עשו "כי-ציד בפיו" מאכט רשי- ער איז גיט געווען מיט זיין מויל...
נא" טרעף היינט א זין" וואס טיט זיין טאטע?
נא איז פיין. רעדען צי א זיס מיידעלע מיט שיינע פיס וואס אויף דאס טיישט דער פוסק: אתו תוכלי- מיט דאס זאלס'טו ליגען... אין מיט א פונים וואס אפילו דוד המלך וואס אויף אים זאגט די גמרא: מי שאמר דוד חטא אינו אלה טואה... וואלט קיין טעות אויף איר געמאכט, אין א שמייכל וואס קען ברענגען שלום אויף די וועלט, דאס איז "פארבאטען, "אסור,אן "איסר מאדארויתא, אבער קיקען, פושט אין גראד קיקען "ניין!? דאס אויך נישט?,איז טאמער גייט זי מיט א רויטע קלייד, נא!! פארשטיי'דאך יעדער באר-דאת: אז מען טאר נישט. די גרעסטע רבנים האבן דאך אזי באשלאסען, אין איך רעד פין די גרויסע וואס אויף זיי זאגט מען: יגאתי מצתי- איך טו גארנישט אבער האב אסאך... אין ווי זיי די רבנים האבן פארשטיינען,וואס'פארא חורבן א רויט קלייד קען ברענגן, ווייל אמאל- ויהי היום: זענען די ערליכע מענטשען געגאנגען אויף די טמונע גאס, אין געזען א שיין מיידעלע, ווי אין דער הייליגער מיגלה שטייט געשריבען: כי טובת מראה היא-זי שיינט ווי גאלד... אין אויף איר האט שלמה המלך: געזינגען. כּי-טובים דּדֶיך מִיָיִן- דיינע בריסטען קען איינער שיכּער מאכען.... אבער גארנישט, זיי האבען איר נישט געזען, אזוי זי איז קיינמאל נישט אויף די וועלט געווען. אבער דער נאך האבען זיי געזען א מיס" גרויס מיידעל ("א גרויסע מאמע "בלאז"!) וואס זי איז געגאנגען אין "רויט" איז הערט אין שטוינט, עס האט זיך פאר זיי אלע די מעשׂה געשטלעט, כּקֶשׁת רְמִיּה... אין זענען געבליבען שטיין אן א לשון. ווי א הייזריקע חזן ביי כל נדרי: איי זי איז דאך א מיס'קייט? האבן זיי די הייליגע אנגעהויבען זיך צי דרינגען, וואס די סיבה קען זיין, פין דאס אימפארשטענדליכען שטייגען פין די מעשׂה,
איינער האט געזאגט אז ער מיינט אז ער האט מיט זיין ווייב שוין לאנג נישט תשמיש געמאכט,,, א צווייטער האט געטאן דערקלערן אז זיין ווייב איז פינקט אזי מיס אין ווען ער דארף מיט איר ליגען זעיט ער די
מאלך- המות,,, אין אן אנדערע צדיק האט געשריגען אז ער קען זיין ווייב נאר טעון מיט אביסעלע מאשקה,,,
נא איז וואס גייט דא פאר?? אפשר איז זי אֵלִיּהוּ הַנבִיא!! אין א געשטעל פין אן אשה? ריפט זיך און איינער וואס גייט מיט שווארצע זאקען אפולי אין דערוואכען, אין דרייט זיין שיין לאנגע הערליכען געקרזליטע פאות אין מיט א כיטרישע שמייכעל זאגט ער זיין קאפ שטיק, אין פאר וואס זאל דאס אֵלִיּהוּ טוען? דאס קען נישט זיין ווייל אז אֵלִיּהוּ קימט שוין יא איינמאל אראפ קימט ער אראפ אלץ: סאטמארע רבי, אדער גאר ד'חתום סופר, אין וואס איז מיט ר' עקיבא עיגר, אדער גאר ר' משה פיינשטיין? נע'! משה פיינשטיין קען נישט זיין ריפט זיך און דער שׁווארצער זאק,מיט כּאס, ער האט דאך געהלטען פין די טרופענע מידינה,
נאך לאנגע חקירה'ס אין געשריי'אכץ "שׁייגץ אהער שׁייגץ אהין" זענען זיי געקימען צים בּאַשלוסֿ אז עס מיז זיין דאס רויטע קלייד אין קיין אנדערע סיבּה איז נישט דא, אין שוין אויף מארגען מיז מען דָאס
אימ-צנוית'דיגען קאליר פין אידן ארויסרייסען. אין דאס פסק איז ארויס אויף אזי הארב אַז א מַאן וואס לאזט זיין ווייב גיין אין רויט אפולי א רויטע טָארבַאן איז אזע בּעל-עַבירה'ניק ממש א פּושע-ישׂראל אין מען מעג מקיים זיין דאס פּסוק: כבדהו וחשדהו- כאפ אים אָון- אין טראג אים ארויס... אפולי ער איז א טאטע'ס א קינד.
איז הייסט'עס רויט אסור, פַארבּאטען ערגער פין א גנב'; א אידשער גנב.. גנב'עט דאך נאר פין דער גוי אין גנב'נען פין א גוי איז גאר א מיצוה, אין זיין געלט געהערט.. ממילא פאר אינטז יעדער'ס קינד ווייסט אז ווען משיח וועט קימען וועלען די גוים זיין אנזערע באדינער, איך טראכט צי מאכען פרעזידענט קלינטאן פאר מיין וואסער שעפּער, אדער גאר דאנעלט טראמפ פאר מיין האלץ האקער;

הקיצר הדבר-דאס "זאך" מיז זיין קליין.. אין רויט הייבט עס".. ממילא איז רויט א חוק ולא יעבר
איי די כסונת פאסים וואס יעקב האט אליין גענייט פאר דער שיינער יוסף,
זאגט דער מדרש איז געווען רויט, קען זיין אז נאר א מאן מעג? איי די גייסט מיט רויט? די זעסט מיך גיין אין רויט? ניין, נא? מיז מען נאך אמאל זאגען אז אינזערע הייליגע פאטערס האבן א סאך זאכען געטאן וואס פאר אינז איז היינט פארבאטן, היינט ווי מער שווארץ מען גייט אלץ מער הייליגער ביס'טו, שווארצע הויזען, "גיט" שווארצע הויזען מיט א שווארץ רעקל, "חשוב", שווארצע הויזען שווארצע רעקל אין א שווארץ הויט "גאר חשוב", שווארצע זאקען נאך אויך? יעטץ טאפסטו ממש כּבֿיכול אליין, אין שטעל דיך נאך פאר אז איינער מיט אלע שמנה בגדים אין הייסט שווארץ נאך אויך? אויף אזא איינעם זאגט מען: באל יראה ובאל ימצא- ער דרייד זיך ליידיק אין ווערט מושיגע...
איז טאר מען אויף קיין מיידלעך הייסט נישט קיקען "פאר וואס? אויף די רבנים פרעגט מען קיין קושית נישט אין אז זיי זאגען, ווייסען זיי 'פאר וואס- אין ווען' אין דיין פליכט איז נאר געבען געלט טאמער די האסט,
אין טאמער ביסטו א בלא קמיצא: און א דאללער... איז גיי דריי די מנורה ראש-השנה ביי פאזע...
איז גיי איך מיט מיין שווארצע רעקל אויף מיין גוף, אין מיין שיין שווארץ הויטעל(פין קאבא) אויפען אגעגאלטע קאפ, אגעגאלטע קאפ? יא דער מקוה איד האד'ך נאר א 000 שער מאשין, אין אז ווען איר זעיט מיין ווייב שטיין נעבען מיר אן איר געלע טארבאן (וואס זי האט דאס געקויפט אין זעלבען פלאטץ ווי
"מר מחהמד" קויפט עס) בלויז מיט איר נאקעטע קאפ, ווייסטו נישט ווער איז 'מאן" אין ווער איז 'פרוי,
אין דרך-אגב דאס האבען די פרויען אלע יארען געשריגען (וואָמענס רייטס) אז זיי ווילען זיין גלייך צי מענער.
איז אין די גאנצע וועלט האבען די פרויען לכבוד דעם (וואָמענס רייטס) באקימען ארבייט, אדער וואטען, אדער זיין א סענעטר, אבער ביי אינז זענען די פרויען אייניג וואס מיר ביידע האבען אבגעגאלטע קעפ, איז דריי איך מיך ארוים דאס גרויסע וועלטעל אין שפאציר מיט שטאלץ, אין לאך פין די גוים מיט זייערע שיינע האר, אין מיט זייערע מיידעלעך, אין ווי זיי עסן חזיר טריף פאר א 1.99$ אין ווייסט נישט פינעם אפוינעם פוסק: בהמה וטריפה לא תויכלי- ביליגע מאכלים זאלס'טו נישט עסען....אין מיט דאס אלעם ריק איך נאך אלעטץ אראפ דאס היט אביסל שיפ, דאס גארטעל אויף'ן תחתוינם אין שטענדיק דריי מיינע שיינע פאוית אויס צי זען שענער:("קילער בלאז") פאר די גוים? ניין פאר נחום-נחמן... אוואדי פאר די גוים. "איר פארשטייט מיך נישט, הא..א.. איז לאמיך אייך געבען צי פארשטיין: ווען דער גוי זעיט א חסדישער איד מיט א האדראס פונים אין וואסער פין די מקוה טראפען נאך ארפ פין זיין לאנגען בארד ווי דער פסוק טייטשט וישרצוּ: לאז דאס בארד שפראצען.. ותּמּלא הארץ: ביז דער אדאמה....אין מיט זיין: זינגער' בעקיטשע וואס דער גוי ווייסט גלייך אז דאס איז א "זינגער סוט" אין נישט א שזי&שזי.... אין מיט זיין הערליכען "ווידער" שטריימאל וואס דאס ווייסט דער גוי: אל אחת כמה וכמה.. אז עס נישט א "מיללער"...
איז וואס זאגט דער נארישער גוי וואס גייט אן א בארד אין זעיט אויס ווי א יצמאח פרקוני אין שפארצירט אזוי געמיטלעך מיט זיין קליין ערל
די זעיסט מיין שייגאצעל; וויזען'דיק מיט זיין געמאכטע נעגל, דאס, אט-א-דאס איז א קלאסישער מאן א הערליך פאטער אין בשאת מעשה ווארפט בליקען פין קינה, אין טראכט ביי זיך אין הארץ; אלעס וואלט איך אוועגעגעבן, מיין גאנצע שוואל-טאג, מיינע אויסגעלאסענע מיידעלעך אין אפולי מיין ביליגע פרעס. ווען מיין קליין מאמזר'ל זאל אזי אויסקיקען.
אבער דער אמת וואס ווייסט דער עשו; ווייסט ער דען דאס טעם פין טשלענט, קיקעל, הא!! נישט אמזינסט לויב אינזער קעניג דוד דער איד אין אויפען גוי ערקלערטער: קירנו רשיעם- א גוישע קאפ...... אין שלוס דאנק איך גאט ידער אינדער פרי שלא ישנו גוי

די שידך

די שידך

ואתה תצוה- אין די זאלסט מאכען: את בני ישראל- די שידך פין דיינע קינדער:ויקחי אלך-טאמער פארליב'סטו דך אליין:איז שמן זיי זאך... הא!! גרסא דינקתא,,, דאס איז שוין א מנהג פין טויזנטע יארן אין ווי מיר ווייסען מנהג ישראל תורה.. אז א איד נעמט נישט אליין א שידך פאר זיך,

ווייל דער אמת איז,, ווייסט דען א בחור וואס ער וויל? ווייסט ער דען וואס לעבען מיינט? ווייסט ער די באדייט פין אן אשת חיל?,,, שיינקייט?? ווי קימט עס צי א בחור אפולי צו טראכטען פין א שיין מיידעל!!! א בחור אין ישבה דארף לערנען אין דאווענען וויל די תורה וועט אים בייגלייטן א גאנץ לעבען אין נאר מיט תורה וועט ער שפעטר קענען זיין א ביזנס'מאן.. ווי מיין ראש הישבה פלעגט טייטשען והיגתי יומם ולילה.. והיגתי- אז די וועסט זיך מוטשען.. יומם - אין די גיטע יארן.. ולילה- וועסטו קיינמאל נישט האבן טינקעלע טעג.. וואס דאס מיינט פרעגט מיך נישט!! אבער אז מיין ראש הישבה האט עס געזאגט,, איז גלויבט מיר אז ער האט געוויסט וואס ער רעד,, וויל ווען ער פלעגט פַארפען פוסקים. האט'זיך משה רבינו געקאנט פין אים באהלטען...(אין דערפאר מיין איך האב איך משה נישט געזען)

אין וואס ווייסט א בחור פין ליבע?? אין איך וועל איצטע נישט אריין גיין אין קשיא'ס אין חקירה'ס, ווי למשל: אז מיר טרעפן אז משח רבינו איז נאכגעלאפען יתרו'ס טעכטער! אין זיין טאטע איז נישט געווען דארט!! ווייל ווי מיר ווייסען שוין,, אז אינזערע הייליגע פאטערס האבן א סאך זאכען געטאן וואס פאר אינז איז היינט פארבאטן... אין קודם איז משה נישט קיין פארגלייך.. זיין פאטער איז דאך געווען איינגעשפארט אין מצרים... אין אפולי ווען זיין פאטער וואלט יא דארט געווען,, ער איז דאך געווען איבער די שלשים,, אין נישט ווי היינט ווי מען יאגט אין מען אלייט.. שמנה עשר לחופּה.. דאס הייסט א חתן ביי די זיבעצן!! אין ביי אכצן שטייסטו אינטער די חופה! אין ביי אכצן-א-האלב, קימט דיין ווייב אהיים מיט די גיטע נייעס: והנה- איך בין טראָגעדיק,, אין ביי די צוויי-אין-צוואָנציק ביסטו א טאטע פין עטליכע קינדער... אין א דירה פין איין שלאף צימער.. איך האב אמאל געטרייט מסביר זיין מיין ראש הכלל,,ר' יעקל,, אז דאס וואס עס שטייט אין די תורה ביי יעקב: ותהר ותלד!! ותהר ותלד!! אז יעקב האט געהאט 12 קינדער, איז עס נישט געווען אין איין וואך!! אפולי אז אלעס שטייט אין איין וואכעדיגע סדרה.. אין אפולי לאמיר פֿאַנטאַזיערן אין זאגען אז יא! יעקב האט יא געהאט 12 שבטים אין איין וואך,, איז עס אויך נישט קיין ראיה, ווייל אז אינזער מוטער שרה, האט ביי די ניינציק געקענט!!. נא!! וואס איז אזוי שווער צו פארשטיין אז יעקב האט אין איין וואך צוועלף קינדער געמאכט.. אין אפולי וועסט זיך טענהן אין זאגען אז מיר טרעפען אין ערגעץ נישט אין גאנץ חמשי חמשו תורה: אז עס איז געווען א נס ביי יעקב. מיט דאס געבארן די קינדער? דארפט איר אבער צו-וויסען אז מיט אזוי סאך ווייבער וואס יעקב האט געהאט איז צוולעף א וואך ווייניג.... אבער ניין, היינט דארף מען האבען צען קינדער אין א משך פין צען ביז פיפצען יאר, דאס הייסט, ווען די ביסט פינף אין דרייסיק, אין אלעס מיט איין ווייב.. יא!! הא!! אין זיי די אבות זענען געווען צדיקים??הא!!

אין אז טאמער חלליה ביסטו ניינצען אין נאך נישט קיין חתן? אין ווער רעד חס-ושלום אז די ביסט שוין צוואנציק: וְהָעִיר שׁוּשָׁן נָבוֹכָה -דער-גאנצע משפחה איז צורידערט,
דער פאטער דרייט זיך ארוים נערווז...אן א'קאפ,, רעד צו זיך אליין, הא!! שיין דערלעבט! א--א- לעבען!!
קינדער?? הא,, יא!! יא!! צאר גידל בנים,, לויפט צו דאקטאר'ם!! שלינגט פילן.. אין לאז זיין כאס אויס אויפען בוחר..די קליינע סורר ומורה: ווען די לערנטס ווען א בלאט גמרא!! אבער איך קען נישט.. טרייט זיך דער בוחר צו-פאר-ענפרען.. מיט אראפגעלאזטע אויגען ממש ווי א מערדער.. וואס!! וואס!!! וואס האקסטו א טשייניק'' ער קען נישט. די הערסט,, ווער דארף קענען? ווער קען היינט? מען מאכט זיך אביסעל.. אין אויך ווען די דאווענסט קענסט'דך נישט געבען א שאקעל..די ווייסט אז די ביסט א בחור אין די יארן אין מען קיקט אויף דיר!! בליק אריין אין א ספר!! דאס קענסטו אויך נישט?? די ווייסט אז דיין מאמע וויינט א גאנצע נאכט זי איז שוין די לעצטע פאר וואכן פין דערהיים נישט ארויס,, די בושה! די חרפה. אין בשעת מעשה כאפט אין באטאפט זיך דאס הארץ.. אין די מאמע!! זיצט נעבעך אין וויינט איבער א קרבן מנחה סידר'ל: זאגט תחינות א גאנצע טאג.. מאכט אלע-ערלי סגילות: שליסלעך, ראשינקעס אין די חלות: שפריצט האניג אין אויל אויף די ווענט: אין צינט יעדען טאג א נשמה ליכט: אין בעט זיך ביים בחור.. ווי וועסטו גיין נעקסטע זמן!! הא?? קינד מיינע, וועסט גיין אין א כולל?? הא!! די ווייסט אז נאר באמעס גייען אין כולל!! אין די ביסעל שדכנים וואס רויפען שוין יא וועלען אויך אויפהרען..די ווייסט אז נעקסטע וואך ווערסטו צוו- א-נ"".. אין זי קאן דאס ווארט נישט זאגען.. יא ברידער צוואנציק איז א שמיציקע ווארט!!
אין ווען רחמנא לצלן א בחור וויל גיין ארבייטען.. איז גאט זאל באהיטען!! גיי עס חזיר,דריי דיך עיבער, הענג דיך, אבער גיין ארבייטען?

די גאנצע משפחה איז אויפ.. יעדער געט עצות!! פעטער'ס, מימע'ס, קאזענ'ס, באבע'ס, אין זיידע'ס, יעדער איז א פתרון חלום- א מיבן- א פארשטייער.. אין יעדער מיט סגילות: זינג שיר השירם נאכן דאווענען פאר פערציק טעג!! פארפירט די באבע,, ביסטו א געהלפענע! דאס האט זי נאך געהערט פין איר טאטע,, בשמו - דער קאצקער... די מימע יטע" שרייט איך האד'דאך דיך אלע יארן געבעטען זאלסט אים נישט אריין לייגען אין א ישבה וואס געהערט צו א פארטיי (סאטמאר\פאפא\ווישניץ\ויכלו'' ויכלו'') ווען די לייגסט אים ווען ווי מיין שמעלקע גייט!! נא!! אוי וואלט מען אים צוכאפט.. דיין טיר וואלט מען ארופ'געריסען!! אבער די עיקר פראבלעם פארשטייט די מימע, איז דאס הויט.. ווייל ער גייט נישט מיט א סאמעטע הויט.. ווייל א סאמעטע הויט איז מער א נאטראלע הויט ,,, גיי אין טאַנע!!!
מיין טאטע'ס ברידער משה שמואל" זאגט אים אז ער מיינט ווייל מיין מיטער האט א שוועסטר וואס איר זין האלט ביי א גט נא!! איז נא!! דארפט איר מער.. איז דארף מען מסבר זיין דעם שדכן, זאגט דער פעטער צי מיין פארוויטאגן פאטער,, אז אינזער משפחה איז אנדריש,, דאס הייסט אז בדורו דורות האט זיך פין די טאטע'ס זייט קיינער נישט געגט.. אפולי א קאזענ'ס קאסען...
אין אזוי אין יעדע משפחה איז דא אן עלטער פעטער, וואס ליידער גייט מיט א געבויגענע הויטעל אין דער איינציגסטע צייט וואס מען-שטאלט-צורט זיך מיט אים איז ביי א חתונה.. יעדער וויל כאפען א ווארט מיט אים,, אין פארען נייגעריגען עולם, וואס וויל נאר וויסען: מי-הי-זה-ואזי-הי- ווער ער איז אין וואס ער האט.. הא!! וואס!! וואס!! וואס פארציילט ער.. הא! ער האט הא!! אין מען מאכט מיט די הענט אין מיט די פינגער.. די באקאנטע ידישע סימן פאר געלד!! אין אז דער עולם הערט אז ער וואוינט גאר אין שיקאגא!! שיקאגא?? הא!! ער מיז האבען א אלף חי!! נו!! רייכמאן וואנט דאך דארט נא ביזט א שכן מיט רייכמאן.. איז דאווענסטו מיט אים אין איין שיל.. מע גירסט זיך. א גיט שבת, א לשנה טובה, אין מען שפאצירט זיך אריין צו אים אין דערהיים, א דאלער ארויף א דאלער אראפ - ביני ובינך מה-הוא....
אבער סטם א גרינעם דינסטאג! ווער עלטער פעטער?? וואס עלטער פעטער?? אין ווער איז ער צוגעבען עצות אז דער בחור זאל חלילה גיין ארבייטען? הא?? דער אלטער נאר!! וואס למעשה וואשט פלארס אין די מקוה..
אין דערנאך קימט צו גיין דער לעבעדיגע פעטער!! יעדער האט א לעבעדיגע פעטער.. קיינער האט נישט די זעלבע.. עס איז נישט אזוי גאט האט אראפ געשיקט איין לעבעדיגע פעטער פאר גאנץ כלל ישראל?? ניין!! ממש א נס מן השמים אז ידער לעבעדיגע פעטער! טיט!! אין זעט אויס דאס זעלבע!!
א פעשליכע פנים קליינע גלעזער וואס ער האט עס נאך פין קינדוואז אן, א דינע אויס געפליגטע שטריימאל, אין אייביג שיף!! אין ווען עס קימט צו א חתונה, איז ער דער ווער טאנצט אין דער מיט אן חרפה אין אן בושה, שלעפט ווייסע שמאטעלעך פין טאש דרייט עס אין שאקעלט זיין גראבע תחת.. אין ווען דער בדחן זאגט לצונת! הערט מען אים לאכן די העכסטע!! איז דער לעבדיגע פעטער אויף געקימען מיט א כאפ,,
אז ער ווייסט פין א איש קודש,, נישט קיין גרויסע רבי, ניין!! די ווייסט אז איך האלט נישט פין די היינטיגע רבי'ס!!(וועלעכע לעבדיגע פעטער האלט פין רבנים? ער איז דאך א כיטרע ינג) אבער דער איד!! קיינער ווייסט נישט פין אים,, איי פין ווי ווייסט ער? וואס ווייסט ער נישט!!(ער ווייסט וואס דער פרעזדענט טראכט אין גייט טראכטען, ווען א מלחמה גייט זיין, אין פאר וואס,, וועם מע'דארף שלאגען, אין ווען מע'לאט אים ווען צו צום רעדעל!! אדער ווען דער פרעזדענט הערט אים ווען אויס! וואלט די וועלט אנדריש אויסגעקיקט) אבער איך זאג דיר ער האט מיר אליין געזאגט אז דאס לאצטע מאל ווען ער האט געניצט א זייף איז געווען א פערציק יאר צוריק!! נא.. דאס הייסט א אמתע איד! זיכט גארנישט, דארף גארנישט, נישט קיין כבוד, נישט קיין געלד, נאר אז מען געט נעמט ער.. אין אז ער פארשרייבט א קמיע!! ביסטו גליגליך די דארפסט שוין מער גארנישט..
איז נא!! אז דער לעבדיגע פעטער גלייבט אין אים,, איז פארוואס ווארטען- אומר ושותה- געזאגט אין געטוין גייט מען הייסט עס צום אמתע איד.. ער פאר-שרייבט א פּאָר קמיה'ת.. אין מען הענגט דאס אויפען בחור!! א קמיה אויפען האלטץ! אויפען פיס! אין אויף די הענט! אין מען ווארט..אין ווארט....אי-ן וו----א,,
אין אז מען האט שוין למען השם נישט קיין ברירה.. ער איז שוין ליידער צוואנציק.. נא!! איז קודם רויפט מען דער שדכן וואס איז ספּעציעל פאר אזעלעכע פעלער,, ער האט אלמונת, גרישים, גראבע אין גרעבערע, אין עפשער וועט ער גאר קענען עפעס אמפאטירען פין אויסלאנד..
וירא- והנה: אז מען זיכט טרעפט מען.. אין מען האט געטראפען א מיידעל!! א מיידעל? אבער א מיידעל!! געזינט, אין שטארק, אין גרויס: אין גרויס ווי אין פסוק שטייט: מים ליבשה.. נא!! גרויס איז דאך נאר א סימן פין גזינטהייט,, נא!! איז נא!! וואס באדארף מען מער, פין צו האבן א געזינטע פרוי?? איז וואס אז זי גייט נישט שנעל? ווי איז דאס יאגעניש!! אין ווער זאגט זי איז גרויס? גרויס? נע' אביסעל אויפגעבלאזען..
שיין?? ווער דארף עס? איז מען פארן בחור מסבר.. יא!!אמת.. זי איז א מיאוסקייט!! זי איז א פרוי וואס מען זעט אין מעשה ביכלעך... א גרויסע שטערען, קליינע גראבע פינגערס, אין א קול ווי א מאנס-פארשוין.. אבער דער עקיר איז אז די האסט א לעבענס בייגלייטער.. אין זי איז א פיין איידל אידש מיידל.. אין נאך דערצו איר טאטע, ער איז דאך א מגיד שיער!! די פארשטייסט מיין קינד !!מיט א אזא מחתן קען איך שטאלצירן!!,, יא היינטיגע עלטערן פארשטייען

מיין בראך

: מיין בראך

זיץ איך מיך אויף מיין קאטש" נאך א טאג ארייבט, אין קיק מיר אביסעל אריין אִן א צייטונג, אדער גאר די יעלקט: אין אפשר גאר עין יעקב... אין פין די אנדערע שטיב הער איך ווי מיין ווייב רעד צי איר חבֿרטע אויפען טעלפאן; נישט אז איך בין א מענטש וואס קריכט ינעם אריין אין די קישקע: א משמיעם ביראה- אן אויער אינטער די וואנט... איך האב פיינט אזעלעכע מענטשען וואס זענען ביזי וואס ביי יענעם טוט'זיך אין נאך מער האב איך פיינט א: מזמור שיר- וואס ער האט אין בויך, זאגט ער... נאר אז מען הערט, הערט מען, איז הער איך ווי זי זאגט פאר איר חבֿרטע: איך מיין אז מיין מאן האט נאר ליב מענער: אין נישט קיין פרויען (געיי בלאז!!)

וואס? בין איך אויפגעשפרינגען: איך? איך ווער בלינקט פאר אלע מיידעלעך, איך? אז ווען איך זע א שיין מיידעלע מיט א: מנוחה שלמה- מיט א שיינע אוינטען...ווער איך דאך קראנק!! איך ווער מישיגע!, אויף מיר זאגט מען דאך: רבות בנות עשו חיל- מיט אלע מיידלעך וויל איך ליגען.... נאר אזוי איך בין פארהייראט וויל איך נישט, אבער טאמער איך וויל ווען יא! נא? איז נא! קען איך נישט!? ווי זאגט מען: אישׁ יצא למצא- אז מען וויל טרעפט מען.... אבער איך טו דאס נישט, איז דערפאר קימט מיר אזא ענוש אז אויף מיר זאל'מען אזנ'ס זאגען, שלאג מיך, באס מיך, שיק מיך אין גיהנם, טו מיט מיר וואס "בן בג-בג זאגט: הפך בה והפך בה פאטש מיך די זייט אין די זייט... אבער נעמט נישט דאס ביסעלע שטאלץ אוועק פין מיר. ממילא אז מיין ווייב טראכט אזוי נא וואס גייט עס מיך אן, איך האב איר דאך ממילא פיינט, נישט פיינט אויף טויט, אבער אז גאט וויל איר נעמען... איז ווער בין איך נישט צו לאזען: אבער איר חבֿרטע האב איך דאך יא ליבּ, זי איז שיין ווי די מנורה.. אז איר וועט איר זען וועט איר באלט טראכטען: מהרה תהיה בעולה- ווי קען איך מיך שנעל אויספליקען... אין אז זי זאל אזוי טראכטן, דאס!! דאס קען איך נישט דערלאזען.

קודם באדרף'ט איר וויסען אז נישט אויף דאס בין איך דא, צו שרייבען צו א מאן מעג טאן אן אנדערע מאן?, יא איך רעד פין: משכב זכר- פליגען אין א האריגען זכר ווי אין סדום, איך בין נישט דער גרויסער קענער דיר צו געבען א דין אין זאגען מתור אדער אסור: ווייל אז די תורה אליין זאגט אז פליגען אין א מאן: דרך פלשתים... איז אסור, איז עס אסור. איי" וועסטו פרעגען פאר וואס דארף דו תורה אזא פשטע זאך זאגען.. ווייל אמאל איז געווען אן אנדערע וועלט, אמאל" למשל.. טיען א טשיקען איז געווען א נארמאלע זאך, ווי די חז'ל זאגען: מגנח בהמות- גיין מיט א פערד...אין ווי די פוסק זאגט: ואל-הבקר רץ אברהם-ער איז נאכגעלאפען זיין שיין קעלבל... אויך טרעפען מיר אין מדרש: ביי נח' ווען דער לייב האט אים געביסען, נא" איז דארף מען פארשטיין דאס גאנצע געשעפט פינעם בייסען... מיך האט אמאל א לייב געביסען? ניין!! דיך האט אמאל א לייב געביסען? ניין!! אין פרעג די בעל הבית פונם זוי" צי ווען ער געט עסען פאר א לייב, וועט ער דיך נישט בייסען? אוואדי ניין, נא" נאר אז מען וויל פראבירן ברענגען קינדער מיט א לייב, אין א "שויער" איז אין די תובה נישט געווען, נא וועט ער דיך בייסען: אין פאר דעם האט די תורה געדאפט זאגען אין פוסק: ארור שוכב אם בהמה- טו נישט מיט א טשיקען אומווערדיגע זאכן... אין ווי מיר ווייסען אז ווען משה אינזער פאסטך איז געשטאנען אויפען הר אין מיט א מעכטיגען קול אן א מאיק וואס 600.000 מענטשען האבען געהערט : פארשאלטן זאל זיין דער וואס ליגט מיט זיין שוועסער, פאטער, שוויגער... וכל האם יענו אמן: אין דאס גאנצע פאלג האט גענפערט א שוואכען אמן... אבער ווען עס איז געקימען צו ארור שוכב אם בהמה- טו נישט נארישקייט מיט א טשיקען... איז געווען בל כרחוח יענו אמן: דאס אויך נישט? נישט קיין שוויגער, נישט דיין טאטע'ס ווייב: דאס הייסט דיין מאמע....אין יעצט קיין שיין זיס קליין לעמעלע.. שוין אויך נישט!,אין אפולי גליסטען, ווי דער פוסק זאגט: לא תחמד חמרו- זאלסטו אויף דיין געטריי אייזל קיין קרי נישט זיין.... וויפיל איז דער שיר!! וויפיל קען א מענטש פארנעמען!! אבער א איד איז א איד אין א איד דארף האבען א גדר, אין אז נישט וועסטו אויס זעין ווי א גוי פין גאס, אין נאר ווען משיח וועט קימען וועט מען מעגען, ווי די אקדמות פארציילט: טלוּלא דלויתן- די אונטון פין דעם לויתן..
ותור- אדער פינם אקס... מקרב ליה- וועסטו זיך מאכען היימיש... בטוטפתא: מיט דיין אבר....
אבער טון א מאן איז פארט נישט אזי הארב ווי גיין מיט א אקס, ווי מיר טרעפען אז נאר בשעת מתן תורה שטייט: כל הנגע בהר- ווער עס כאפט אן די קנים... אבער אין א גרינעם דינסטאג איז נאר א לאו, אין אז די האסט עס פארט ליב איז: כל הכבוד- מיט דיין הארטע מעשה... גיי: במקום שאין מאקירה- דאס הייסט גיי אין מקוה... אין פליק דיך אויס, ווי דוד זאגט פתח צור- מאך אויף דיין זיפער... ויזובוּ- אין לאז עס איבער.. מים- אין די מקוה......
אבער וואס האט דאס מיט מיר?
איז קודם דארף מען דערגיין פאר וואס זי מיין ווייב האלט אזו,
איז לאמיר געבען א בליק אויף מיין ווייב ווער איז זי, אין פין ווי שטאמט זי.
איר זיידע פין איר מאמע'ס זייט ער פלעגט אנצוינדען די ליכט יעדער אינדער פרי אין שיל, ממש א יוצר המאורות.... נא א קליינ'קייט, זיין פין די עשׁרה רשונים, אין איר טאטע'ס מאמע וואס בחיו" ווען דער בדחן פלעגט איר אויס רימען האט ער נישט געקענט, אויף הערען צו זאגן שבחים, אין ווער רעד נאך פין איר טאטע'ס טאטע ער איז דאך געווען א תמוד ביים רבין אין הויף, אויף אים האט דער רבי אליין געזאגט: אשרי אדם בטח בך-איך בין נישט מקנא-ווער עס פאנגט זיך אן מיט אים..... נא א קליינע'קייט אזא יחות! ממש א בן אחר בן. אין אויף דאס טאטע פונם בתולה זאגט מען, האט מיין פאטער מיר געזאגט פאר די שידך, אין נאך פאר איך האב מיין באשערטע אפולי געזען,,: אור זרע לצדיק, נא" איז גלייך געווען: לב שמחה... והודו: אין מען האט באלט געמאכט לחיים....
אין מיין ווייב : האט זי א שיין פונים?, יא" טאקע גרויס, ברייט, אז ווען זי שמיכעלט באהאלט זיך די לבנה: אין אז וויל זי זיך אויף אייך א זעצט טָון איז: שמור והזיר- לויפט פאר אייער לעבן... אין אויף איר לויבט דוד המלך: אשרי איש שלא ישכחךּ- קליג איז דער מענטש וואס לויפט פין איר אוועק.......
איינער א מיבין האט מיר אליין" געזאגט אז טאמער וועגט זי מיט א גיטע 150 פונט וויניגער וואלט זיך דער שטן זיכער אויף איר פארלייגט, אוי זינג איך אשת חיל מי ימצא - ווער קען איר פין מיר אוועגנעמען.....
דער אמת איז אבער אז אפולי ווען זי איז ווען יא שיין אין דאר, אין דער שטן וואלט זיך אויף איר פארלייגט, איז גלויבט מיר' אז אויף מיר וואלט ער קיין שליטה נישט געהאט.. וויל ווער האט ליב זיין אייגען ווייב, עס איז דאך א כלל גודל.. איך האב ליב דיינ'ס, אין די האס'ט ליב מיינס,
בין איך געגאנגען צו איש חכם ונבן:
אין איך האב דאס הארץ געטון אויסגיסען, אין איך האב אים געוואלט ווייזען אז איך בין א "מורה נוביכם: אין נישט סטאם א פרע אדם- א באס דריווער.... האב איך געווארפען פסיקים:ווי א בן תורה אין איך זאג אים: שפכוּ דמם כמים- זי טרינקט מיין בלוט... האט ער מיך צוריק געפרעגט: ובערב היא בא- האסטו ליב אהיים צוקימען... ווארף איך אים גלייך צוריק, אז ווען: צפור מצאה בית- ווען מיין ציפי קימט אריין אין שטוב.... ודרור קן להּ- אין דאר איז זי נישט... אפרחיה- וויל איך נאר אנטלויפען.... אין וואס איז מיט:
השענו תחת העץ? ווי אפט ליגס'טו מיר איר... האב איך אים גלייך צריק געווארפען. והנו: אמאל א יובל... איז שיסט ער צריק: למה" (בלשן בתמיה) גיב איך אים צו פארשטיין אז אפולי טראכטען: פין שיכבה אמו- ליגען מיט ציפי, קימט מיך אן זייער שווער, אין ווען אמאל ווען איך בין פיין אנגעטרינקען אין איך טו איר יא. האלט איך איר אין איין פרעגען: למה פרצת גדריה- פאר וואס לאזטו בייזע ווינטען פין דיין געדרעם....,, אין נאך מער ריק איך אים אריין א פוסק: אז ווען דוד זינגט אין תהלים: על-בן-אדם אמצת- איך גליסט אויף א פרוי.... האט ער מיין ציפי נישט געמיינט, אלא מאי: זינגט ער מיט א למדישע ניגען: אלא מאי? ענפער איך, אויף מיין ציפי קען איך נאר טראכטען: הכה-צור- מאקעל אן מיין ציפי...פרעגט ער מיך מיט מדות הדין- אן אויפגערעגטע שטימע.. הכר נא- האסטו איר חלילה געשלאגען... איך? חלילה לעשות הדבר הזה- נאך נישט... אין ער ציט ווייטער אין פרעגט מיט א: הסתר פונים-תמוואטע פונים... איז זי טאקע א בן בשר- א סאך פרוי.... ערקלער איך בלשן אחת- מיט קערצע דוברים: האכלתם לחם דמעה- זי פארלענט ברויט ווי א: פאר בן בקר...
אין מיטען הער איך פין דראסען...... כאפטס'עם... כאפטס'עם... כאפטס'עם... איך לויפ ארויס מיט איין אטעם, אוי געוואלד!! עס איז א בהלא!! א טימעל!! מענטשען לויפען!! איינער מיט א טלית דער מיט א זאק אין א צוויטער גאר אין א גאטשע. מאמעס כאפען די קינדער!! איינער שרייט ער איז געגאנגען דיע וועג, אין עס טיט זיך א געשרייאכץ: כמאמר הניבחר... דארט!! אהין! יענע, זייט.. ווי? דארט!! קינדער וויינען באבעס פארפירען אין אנגאריש. אין די געלערנטע חברהניקעס זענען ארוימגעלאפען איבער די גאסן ווי משוגעים, געווארפן היטלען אין געארבעט מעשים מיט זייער ספעציעלען ראדעי! וואס נאר זיי האבן, דער האט געשריגען: "וויוו גוי!" אין יענער האט צוריק געשריגען: "דא גוי!" איך פרעג איינעם פין די כאפער'ס וואס גייט דא פאר,, באדער מיך נישט יעצט, שרייט ער, אין בשעת מעשה קיקט ארויפ אין אראפ ווי א איש מלחמה. גיי איך אין פרעג דעם פושטן האמן עם: מַא שמיע שמא ובא- וואס האט דא פאסירט... ריפט זיך אן א ספארדישע פרוי אין איר אויסגעקראכנע אידיש: "איינער געזען ווי גוי ווייסע שיך" וואס? וואס דאבערט זי ? איז מיר איינער מיט א צוקניפטע בארד אין צוקנייטשטע אויגען אין מיט א ברייטע נאז" מיר מסבר, אין רעדט מיט א ליספ (דאס הייסט אז ער קען די דאזיגע אתוית נישט זאגען ס" ז" ת"... אין ווען ער רעדט האלט ער אין איין שפייען )
מעשׂה שׁהיה - כך היה..
אשׂ איינער האט געשׂען ווי א גוי גייט אנגעטאן אין וויישע שיך אין הוישען, ממילא שיך, שנא" אבער הוישען נאך אויך, אין אויף א דנשטאג? איסז אש א גוי וואשׂ גייט אין וויישע שיך אין וויישע הוישן, אישׂ שעכער א גנב. "ממשׂ א דשן ואבירם"
זענען די אנשי חיל געלאפען מי קצה לקצה: פין איין קארנער צום צווייטען אין ויבא המן: מען דעם ערל געפאקט.... אין מען זאגט אין גלייך: שאל נא נעליך: ליידיג אויס דיינע טאשען, אבער דער גוי וויינט אין שרייט אז מען זאל אויף אים רחמונת האבען, אז ער איז גאט די נשמה ריין, אין אז ער איז א טאטע'ס א קינד, איי די ווייסע שיך? איז ער מסבר אז ער גייט צי א חותנה פין זיין מאמע'ס מאן'ס א קינד,
האבען זיך אלע געלערנטע שומרים זיך צו לאכט: למה זה צחקה שרה- ווינדערט זיך דער גוי: פאר וואס האבען די שומרים זיך צו לאכט... ריפט זיך אן דער יושב ראש אין איז אים מסבר מיט א חקירה,
ווער גייט צו א חותנה אין ווייס ? אין טרעף מיר איין נארמאלער מענטש וואס האט א ווייסע בגד, אויזער א קיטל וואס דאס טראגט מען אויך נאר יום הקודש אדער פסח צום סידר אבער אין סיון? אין נאך דערצו צו א חותנה? אין דאס געלעכטער שטיקט אים אין האלטץ כ...כההה.. צ...צי....צו א חותנה גייט מען שבת'דיג... נישט פורים'דיג... אין אז ער האט בלית ברירה ..זיינע טאשען אנגעהויבען אויס-צו-פאקען... קענט איר זיך פאר-שטעלען וואס מען האט ביי דעם באדיט אין טאשׁ געטראפען!!!.....
א גאנצע ספרים שאנק: א חמשה חמישה תורה צוויי גאנצע סעט מחזרים איינס מיט א לעדענע דעקעל ...ויכלי" ויכלי... נאך אין נאך...
אין אפולי די רמב'ם אין איך רעד פינ'עם נייע דריק א תלמוד תורה א בית מדריש א מקוה א מיגלה אין ער האט געהאט די חצפה אפולי א קליין בענטשרל צו לאטכנען, א סוכה א ללוב אן א מוך.. אין ווען די פאליצאיי קימט ווען נישט? ..וואלט ער פין דאס פאלג וואס האט די: מידה פין בישׁה.. אין שלאגט נישט.. געכאפט,
אוי! וואלט ער געכאפט מכת אכזירוית.. אבער א גוי האט מזל, איז די פאליצאיי אנגעקימען:

והלך יעקב לדרכו- אין דער ערל איז געגאנגען אין תפיסה......

מיינע זכרונת

מיינע זכרונת
געווען איז שבת: אין נישט סטם א שבת, געווען איז עס שבת בשלח: נא" שבת בשלח: איז דאך
שבת שירה!! אין ווי יעדער ווייסט איז שבת שירה איינע פין די שענסטע שבתים ביי כלל ישראל...
עס הערשט א פראסט אין דראסען, דער מעכטיגער שטארעם באדשעוועט, די נאקעטע ביימער שאקעלען זיך ווי דער שמש" קלאפט הושענות.. אין דער בייזער ווינט שרייט אריין אין פנים, יעדער איז איינגעשלאסען אין זיין ווארימע שטיב,, מען שטייט ביים פענסטער,, מען טרינקט א קאווע, אין מען קיקט זיך אום ווי די קליינע פייגעלך שלאגען זיך אויף די ברעקעלך וואס די קינדרלעך האבן ערב שבת ארויס געלייגט.. אין ווי זיי שיפשפען א שירה- א לויב צום אלמכטיגער פארען געבן פאר אידן א שבת שירה....
אין דערנאך, וואס טיט א איד שבת צופרי! ואספת דגנך-נעמט צו-זאם זיינע בנים,, נישט אלע!! נאר העכער די דריי יאר,, אין מען גייט אין שיל...כּסדר-העולם...
איז נא!! מאי היא-- בין איך דען אנדריש? רויפ איך אלע מיינע שריצים: במים אדירים- מיט א געשריי...
מאטי!!! שלמי!! חיים!! לייבלע!! אין ווי איז משהלע, ברים איך אין כאס, סיז שפעט איך וועל אנקימען נאך בורכי נא" נא" געגאנגען... געגאנגען...
אין אמיטען שפראצט ארויס מיין קליינע 1/2-2 יעריגען יסעלע מיטען מאנטעל אין האנט פרעג איך אים אין זיין לשון "וואשׁ טיט א ישׁעלע" זאגט ער מיר, "ישׁעלע גיי בייביי...
די הערסט ציפי! זאג איך הויך צו מיין ווייב: ער וויל שוין גיין אין שיל, ער וואקסט א בן-זקנימ'ל-א תלמד חכמעל,
אין די נחת צושפרייט זיך אויף מיין פונים.. אוי"" איז ער זיס" ממיש אויפ-צו-פרעסען!!
אין ווי איז יואלי? שריי איך.. אין מיין געדילט פלאצט שוין.... ווער איז יולאי? פרעגט מיך מיין בכור לייבעלע... איז עס' האב איך נישט קיין יולי.. איז נישט, אין ווי נאר פתח פסח: איך האב געפענט די טיר- איז דע ווינט בייז ארויפ-גע-שפרינגען אויף מיר: כחית המחיל -ווי שטעכע-דיגע נידלען... אבער: ויסעו... מיר גיין.
דאס שריקליכע ווינט וויינט: ווי ירמיה אין איכה... די בארד איז פארפרוירען! אין איך טראכט פין הלל: אף להם ולא יריחון-איך קען מיין נאז נישט פילען... אין דער ווינט האט זיך אין מיין שטריימאל פארליבט. אין די שטריימאל מאכט גילגל השלג אין פליט אין ווארפט זיך, איז מיין חיימעל געלאפען אין געכאפט דאס שטריימאל: אוי! לויפט ער שנעל, ער איז פין די שנעלסטע לויפערס אין זיין כיתה.אויף אים זאגט מען: רץ כצבי- חיימעל לויפט שנעל.... דאס האט מיר זיין מלמד אליין געזאגט. אין איך ווייס נישט צו די טרערן זענען פין די קעלט, אדער גאר פין נחת. אין אזי קיקענדיק אויף מיינע קינדער,

פאנג איך אן. בענקען נאך מיינע קינדער יארן.. איך דערמאן מיך פין מיין כיתה ח' רבי..
ר' אליקים-דער מוהל.. אזוי האט מען אין געריפען .אין זיין לעצטע נאמען ווייס איך נישט: בזמן הזה.. ביז היינט..
אין די זכרנות פאנגט אן צוריק-צו-קימען.. איך זע אים שטיין נעבען מיר,, מיט זיין רויטליכע ציגעלע בארד, א דארע לאנגע נאז, איינגעפאלענע באקען אין אויסגעקראכנע ליפען.. אין גלעזער נאר אין טאש..
אין אייביג מיט א שאל אויפען האלץ אפולי אין די גרעסטע היץ.. אויף אים מאכט רשי': וחזקתי את לב פרעה-ער האט א הארץ פין שטיין.
זאגען! פלאגט מען זאגען, אז ער איז א באהאלטנע מוהל ..אז נאר שפעט אין מיטען די נאכט, ווען קיינער זעט נישט איז ער א מוהל... איינער האט פארציילט אז אמאל האט ער געריפען חיים-נחמל דער ווילדער. צו זיך אהיים. צו לערנען פריוואט "אין מען האט אים קיינמאל מער נישט געזען" אין ווען ער פלעגט אריין קימען אין קלאס מיט זיין טאשקע, איז ער געבליבען שטיין ביי די טיר, אין זיך אים געקיקט אויף אינז: ווי חדָשִים לבקָרִים רבָא- ווער וועט זיין מיין נעקסטע קרבן..... אין איך געדענק איינמאל האבען זיינע אויגען געטראפען מיינע.. אין איך האב שוין געזען מיין ענדע אט!!אט!! מאכט ער אויף זיין טאשקע אין ציט ארויס זיין חלף-מוהל מעסער.. איך בין פארטיק ער וועט מקיים זיין די סידר: ופרע ומצץ דמי המילה... ער וועט דאס בלוט פין מיר ארויס-צאפען... איך פאנג אן צו זאגען ווידי אין בעט גאט: הצילני נא מיד עשו- ראטעווע מיך פין אליקים דער מוהל....
איך וויל נאך דערלעבען משיח! אפולי איך ווייס, אז ווען משיח וועט קימען וועל איך אויף שטיין תחית המתים!! אבער איך וויל נישט פארפּאַסען, ווען ער וועט אריין פארען אין שטאט מיט זיין אייזעל.. אין מיין קינדערישע מוח פאנגט אן צו-זען ווי יום-טוב'דיק עס וועט דעמאלטס זיין.. גלייך ווען מע וועט הערען אליהו אינזער נביא בלאזען די שופר.. וועט זיך די גאנצע וועלט אנ'טוין שבת'דיק עס וועט זיין: ליהודים היתה- א שמחת בית השיבה אין דער וואכען.... איך וועל שנעל לויפען קויפען א נייע הערליכען סוט אפולי פאר טויזנט דאלער, אין די בעסטע זאך! איך וועל אפולי נישט דארפען צאלען, אין אלע קינדער וועלען אנטוין היטן אפולי פאר די בר מצוה,, אין דערנאך וועט יעדער זיך ארויף זעצען אויף זיין ווייס פערדל,, אין אלע גוים וועלען זיך ביקען אין קישען אין לעקען אינזערע פיס.. אין באפַארפען אינז מיט גאלד אין זילבער אין מיט בלומען, זיי די גוים וועלען אלעס פאר אינז אוועקגעבען געלד, קליידער.. אזוי זיצענדיק אויף מיין ווייס פערדעל :ווייזט מיר מיין צוויי" יעריגען שכן, אשר לעמעל, וואס רעד אין זינגט ווי א דערוואקסנע מענטש, ווי אינזער שכן דער גוי גייט אדם נאקעט. פארציילט ער מיר אז דער גוי איז צו אים צי געקימען, אין אראפ גענימען זיינע קליידער, אין עס מיך אונגעטון,, אין בשעת מעשה געוויינט אין געבעטען!! אז איך זאל אים מוחל ומחילה זיין אויף דאס וואס ער האט אינז נישט געלאזט צוטרעטון זיין שיין גארטן,, אז ער האט נישט געוויסט אין ער האט גארנישט געמיינט,, אין אז זיין מאמעס טאטע'ס מאמע" איז גאר געווען א איד" אין אז איך זאל אריינפַארפען אויף אים א גיט ווארט פאר משיח... אין מע טאנצען אין די גאסען, איינער מיט א תורה, דער מיט א מחזור, אין א צווייטער טאנצט גאר "הארא" אין מיטען דערזע איך מיין אלטע איינגעבויגענע זיידע ר' שמעלקע א איד אין די שמונים: מיט א שווארצע בארד די ביינער אויס-גע-גראד הויך ברייט אין לויפט מיט א שמייכעל...אין איך זע אליקים דער מוהל מיט פילו באקען! אן א שאַל! אין א לאנגע פילע בארד!! אין איך טראכט ביי מיר, ער גייט זיך יעצט זעכער טרעפען מיט אלע צדיקים, ביי נח אין די תבה,, אין ער וועט ווערען געקרוינט שלישי למילה-דער מוהל פין משיח... אין ער קימט געמיטליך צו-צי-מיר, אין זאגט מיר מיט א ליבלכע שטימע.. יונאלע" יונאלע" איך וויל צוריק ענפרען אבער עס גייט נישט.. אין דאס שטימע ווערט וואס אמאל שטערקער אין שטערקער"" יונא"" י-י-ונא אין מיטען הער איך א זעץ.. וואס!! וואס!! הא? איך עפען אויף מיינע אויגען, דאס גאנצה כיתה זיצט אין פחד,: וירא בלק - אין איך זע - אליקים דער מוהל" שטייט הארט נעבען מיר, אין מיט: אמעכטיגע שטים.. ולשונך תצמיד מרמה- ווען הייסע טראפען שפריצען פין זיין מאל... וברוח פיו- אין מיט כאס שרייט ער.. דא אין מיין כיתה חולם'סטו!!! שטיי אויף, אין לייג אראפ די הענט, אין מיט זיינע דארע שרעקעדיגע ביינער'דיגע אבער גרויסע הענט האט ער מיר דערלאנגט: אחת למעלה ושבע למעטה- איינס נאכען צווייטען...אין ציילט מיט א ניגען ווי דער כהן אין קדשי קדושים:
אין איך טראכט: זכר עָניִי-געדענק די גיטע צייט... ווען אמאל האב איך געדאפט שטארק!! נא!! איר ווייסט נישט וואס איך האב געדארפט?? נא!! נא! ילך למיתה- גיין אין בית הכּיסה... הייב איך אויף מיינע צוויי פינגערס,, וואס איז שוין ווייטער פרעגט ער מיך: בלשן רמיה - א בייזע שטים... זאג איך אים, אז איך דארף שטארק גיין.. שרייט ער צוריק!! נאך אמאל!! ביסט שוין געווען לעצטע וואך!! ניין.. מאך דא.. אבער ווי דער קינות מאכט: עָצמוּ כּחול יִרבּיוּן- ווי שטארק איך האלט מיך איין, דארף איך מער אין מער...אין איך האב געפילט: באי מים עד נפש- ממש עס קימט פין זיך אליין. האב איך מיך אויפגע-שטעלעט אין ויסעו מִסֻכּת - איך בין געלאפען כאפען א קטן "אין ווי דער פוסק מאכט: ויגד למלך מצרים - אין אז אליקים דער מוהל האט געזען... כי ברח - אז איך בין געלאפען... אין וואס עס האט פאסירט ווייטער קאנט איר זיך פארשטעלען: ויאסר את-רכבו- ער האט גענימען זיין פאסיק אין ער האט געריסען פין מיר שטיקער ווי ער האט נאר געקענט, עס איז ממש געווען: שרֶש פּרֶה ראש ולַענָה: אויף אויווען אין אינטען...
אין אז איך בין אהיים געקימען אין מיין פאטער האט מיך דערזען, אז איך קיק אויס: כּלְחך הַשור- ווי אן-אנגעריסענע ינגעל... איז ער באלד אויף מיר ארויף געשפרינגען האסטך שוין ווידער געשלאגען ווען וועסטו ווערען א מענטש? די האסטך שוין באלד בר-מצוה הא!! די הערסט וואס איך זאג.. קדיש'ל מיין.. אין בשעת מעשה דרייט ער מיינע אויער'ן..
רויפט זיך אן מיין מיטער חנה-פייגעע מיט רחמונת!! ניין" זיין רבי האט אים געשלאגען.. א-א-א!! ציט ער אויס,, אזוי!! לאמיך איך דיר נאך צוגעבען. איך האב געקענט זען ווי מיין מיטער באהאלט איר פנים,, אז מיין פאטער, אין איך, זאל נישט זען ווי זי ווישט די טרערען. אין דערנאך ווען מיין פאטער איז געגאנגען צו זיין טאגלעכע שיר,, איז מיין מיטער אריין געקימען צו מיר אים שטוב,, אין מיט איר הארציקע מיטערליכע קול געזאגט: יולנעלע" וויי נישט מיין קינד, עס וועט נאך זיין גיט, אין זי האט מיך ארוים גענימען!! הא" א אידישע מאמע? ווי די באקאנטע זמר.. "א אידישע מאמע"